Ospa wietrzna

Jest to ostra choroba zakaźna, o bardzo wysokiej zaraźliwości. Powstaje na skutek pierwotnego zakażenia wirusem VZV. Do zakażenia wirusem dochodzi drogą kropelkową, kontaktem bezpośrednim lub z przedmiotami osoby chorej na ospę wietrzną lub półpasiec. Okres inkubacji trwa 10-21 dni, zwykle 14-17a przy zakażeniu przez skórę może się skrócić do 3 dni.Wirus zaraża od 1-2 dni przed pojawieniem się wysypki do czasu wyschnięcia ostatnich wykwitów na skórze(pęcherze)

Chorują głównie dzieci i młodzież do 14 r.ż, dorośli chorują rzadziej ale przebieg choroby jest u nich dużo cięższy niż u dzieci. Przebycie choroby gwarantuje zwykle trwałą odporność, jednakże wirus osiedla się w zwojach nerwowych, gdzie w formie latentnej może przetrwać wiele lat, a w trakcie obniżenia się odporności może się uaktywnić i spowodować półpasiec

Diagnostyka:

·         badanie lekarskie z różnicowaniem

·         testy laboratoryjne na obecność wirusa

Objawy początkowe

·         złe samopoczucie

·         brak łaknienia

·         ból głowy

·         wymioty, biegunka

·         niewielki wzrost temperatury

Objawy główne

·         wysypka (pojawia się nagle i szybko się rozwija i powoduje swędzenie skóry) początkowo – małe czerwone plamki które później przekształcają się w pęcherzyki wypełnione surowiczym płynem. Najpierw pojawiają się na plecach,później piersiach, brzuchu, twarzy , głowie, kończynach.

·         zmiany na błonach śluzowych występują przed zmianami na skórze ( u 10-30% chorych-jama ustna, krtań, przewód słuchowy zewnętrzny, powieki, spojówki, rogówka, błony śluzowe okolicy odbytu i narządów płciowych.

·         gorączka (do 40°C) – nie zawsze

·         powiększenie węzłów chłonnych

Postacie nietypowe ospy wietrznej:

·         ospa wietrzna zlewna– pęcherzyki duże, zlewające się

·         ospa wietrzna z pęcherzykami balonowatymi ospa wietrzna z pęcherzykami z treścią ropną

·         ospa wietrzna wrzodziejąca– po odpadnięciu krost powstają głębokie owrzodzenia

·         ospa wietrzna krwotoczna– wylewy krwawe do pęcherzyków

Możliwe powikłania

Głównie u noworodków, dorosłych i chorych z obniżoną odporności:

·         zapalenie mózgu – ataksja móżdżkowa, zaburzenia świadomości i przytomności, drgawki, objawy ogniskowe, u dorosłych często (30%) kończy się zgonem

·         aseptyczne zapalenie opon MR

·         zapalenie rdzenia

·         porażenie nerwów czaszkowych

·         zespół Rey’a

·         zespół Guillaina-Barrego

·         wirusowe zapalenie płuc

·         ropnie skóry, róża

rzadkie:

·         zapalenie nerek

·         zapalenie osierdzia lub mięśnia sercowego

·         zapalenie wątroby

·         zapalenie stawów

·         małopłytkowość

Leczenie

·         u osób z prawidłową odpornością – objawowe

·         u osób z osłabioną odpornością: acyklowir (Zovirax)10-12,5 mg/kg/3x na dobę i.v. przez 7-10 dni, lub800 mg 5x na dobę przez 5-10 dni doustnie swoista immunoglobulina (VZIG) – 2 ml/kg we wlewie dożylny do 72 godzin od kontaktu skórę można przemywać alkoholem metylowym, zasypywać pudrem lub pędzlować 1% roztworem nadmanganianu potasu

·         powikłania ropne – antybiotyki

·         powikłania mózgowe – kortykosteroidy w wysokich dawkach (Encorton 3-4 mg/kg/d)

Wskazania do leczenia zapobiegawczego:

·         białaczki, chłoniaki, niedobory immunologiczne, immunosupresja, sterydoterapia i radioterapia

·         noworodki matek, które miały kontakt z ospą wietrzną 5 dni przed porodem

·         kobiety ciężarne po kontakcie z ospą wietrzną i ujemnym wywiadem co do wcześniejszego przebycia ospy wietrznej

·         dzieci chore na inne choroby równocześnie z ospą wietrzną

Profilaktyka:

·         szczepienie