Dna moczanowa

To nawrotowe ostre zapalenie stawów obwodowych, które jest wywołane odkładaniem się w stawach, ścięgnach i tkankach okołostawowych kryształów moczanów wytrącających się przy nadmiernym stężeniu kwasu moczowego w płynach ustrojowych. Zapalenie stawów może przechodzić w postać przewlekłą i być przyczyną deformacji stawów.

Chorują głównie mężczyźni zwłaszcza po czterdziestym piątym roku życia. Dna ma cięższy przebieg jeżeli początek choroby wystąpił przed 30 rokiem życia. Ryzyko napadu choroby nasila się wraz ze wzrostem stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi. W chorobie często dochodzi do powikłań związanych z zamknięciem drogi odpływu i zakażeniem wywołującym wtórne zmiany w cewkach nerkowych i tkance śródmiąższowej nerek.

Brak leczenia postępującej dysfunkcji nerek prowadzi do dalszego upośledzenia wydalania moczanów i przyspiesza patologiczny proces w stawach oraz jest najczęstszą przyczyną zgonów w tej chorobie.

Przyczyny choroby:

·         zaburzenia przemiany kwasu moczowego

·         niedostateczne wydalanie kwasu moczowego z organizmu

·         niedokrwistości

·          białaczka

·          choroby nerek

·         spożywanie niektórych produktów żywieniowych(mięso zwłaszcza wieprzowiny, nadmiar potraw tłustych, bogatych w białko, nadmierne spożycie alkoholu i kawy)

·         otyłość

• upośledzenie tolerancji glukozy lub cukrzyca typu II
• wzrost stężenia trójglicerydów, spadek stężenia cholesterolu HDL
• nadciśnienie tętnicze

Wszystko to sprzyja odkładaniu się kryształków soli kwasu moczowego z powstaniem guzków dnawych (głównie w stawach, ścięgnach, kaletkach maziowych lub w małżowinie usznej)
Można wyróżnić dnę pierwotną i wtórną:

·         Dna pierwotna jest występującym rodzinnie zaburzeniem metabolizmu kwasu moczowego (skłonność do wytwarzania nadmiaru kwasu moczowego, upośledzone wydalanie kwasu z organizmu). Napadom dny sprzyjają: dieta bogata w związki purynowe, alkohol, nadmierny wysiłek fizyczny, przechłodzenie, kuracje głodowe.

·         Dna wtórna spowodowana jest nadmiernym wytwarzaniem kwasu moczowego w przebiegu różnych chorób (białaczka, niedokrwistość, czerwienica prawdziwa, chemioterapia, radioterapia) oraz upośledzeniem wydalania kwasu z organizmu (kwasica ketonowa, przewlekłe choroby nerek, niektóre leki moczopędne)

Fazy dny:

• faza bezobjawowa- podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi.
• faza ostrych napadów dny- spowodowana jest ostrym dnawym zapaleniem stawów, często wyzwalanych przez stresy psychiczne, spożywanie pokarmów zawierających dużo puryn oraz alkohol. Najczęściej atakuje: staw śródstopno-palcowego palucha-podagra ,staw kolanowy - gonagra , staw podstawy kciuka – chiragra, staw barkowy - omagra , stawy kręgosłupa – rachidagra, inn.
• faza między napadami
• dna przewlekła z destrukcyjnymi, neodwracalnymi zmianami w stawach i nerkach

Objawy:

·         nagły, ostry ból pojawiający się najczęściej w nocy,

·          nasilającemu się rozdzierającym bólowi towarzyszy wzrost temperatury ciała, obrzęk, nadmierne ocieplenie, zaczerwienienie i nadmierna wrażliwość w okolicy chorego stawu

·         skóra nad stawem jest napięta, błyszcząca, czerwona lub sinopurpurowa.

·         atak dny trwa od kilku dni do kilku tygodni a napady mogą powtarzać się co kilka tygodni lub miesięcy

·         często pojawiają się kolki nerkowe

Choroba powoduję:

·         deformację stawów ich nadżerki i guzki dnawe (najczęściej umiejscawiają się na małżowinach usznych, paluchu, pięcie i łokciu)

·         ograniczenie ruchów w zajętych stawach

·         uszkodzenie stawów

·         kamicę moczowa

·         dysfunkcje nerek

·         nadciśnienie tętnicze

Badanie:

·         lekarskie- wywiad z pacjentem i badanie podmiotowe

·         badanie laboratoryjne- morfologia, mocz

·         RTG

Leczenie:

• likwidację objawów ostrego zapalenia poprzez podawanie leków przeciwzapalnych
• zapobieganie występowniu kolejnych ostrych częstych nawrotów dny
• zapobieganie dalszemu odkładaniu się kryształów moczanów

Profilaktyka:

·         prawidłowe odżywianie- trzeba wykluczyć z diety pokarmy bogate w związki purynowe: podroby (wątroba, mózg, nerki, serca), wywary, sosy mięsne, zupy na wywarach mięsnych, galarety mięsne, sardynki, śledzie, suche strączkowe (groch, fasola, soczewica, bób) oraz używki (kawa, herbata, kakao)

·         można spożywać: ser, mleko, ryż, owoce. Związków purynowych nie zawierają również: masło, śmietana, miód, dżemy, marmolady i cukier (gdy chory nie ma cukrzycy)

·         regularne spożywanie posiłków, ostatni na 3-4 godziny przed snem

·         potrawy należy przygotowywać bez tłuszczu

·         unikanie otyłości i redukcja nadwagi.

·         unikanie alkoholu

·         przeciwwskazane są ostre posty - wyzwalają napady dny.

·         unikanie stosowania niektórych leków moczopędnych, które zmniejszają wydalanie kwasu moczowego.