Choroba wrzodowa dwunastnicy

Jest to przewlekła choroba charakteryzująca się występowaniem jednego lub kilku wrzodów błony śluzowej dwunastnicy. Występuje kilkakrotnie częściej niż owrzodzenie żołądka, szczególnie u osób narażonych na:  stres, nieregularna pracę, niehigieniczny tryb życia, nieregularne odżywianie się, oraz u osób palących papierosy i nadużywających alkoholu. Czynnikiem usposabiającym do wystąpienia choroby wrzodowej dwunastnicy jest nadkwaśność treści żołądkowej. Najczęściej występuje u ludzi w średnim wieku (25 a 55 rokiem życia), wielokrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet . Owrzodzenia umiejscawia się zazwyczaj zaraz za odźwiernikiem (końcowym odcinkiem żołądka) w opuszce, najczęściej na ścianie przedniej, niekiedy w postaci dwóch położonych naprzeciwko siebie wrzodów. W przypadku nieleczenia, choroba może prowadzić do poważnych następstw a nawet do zagrożenia życia. W okresie remisji owrzodzenie ulega zagojeniu, bliznowacieje i pokrywa się prawidłową błoną śluzową.  

Objawy choroby:

ból o charakterze ucisku, gniecenia, palenia lub przeszywania umiejscawiany najczęściej w nadbrzuszu na lewo od linii środkowej ciała

ból na czczo, nad ranem w nocy lub w ok. 2 godz po jedzeniu

ból ustępujący po spożyciu posiłku

potrawy sokopędne nasilają bóle

spadek masy ciała

brak apetytu, wzdęcia, uczucie pełności, zgaga, odbijanie, niestrawność, zaparcia

Objawy wymagające natychmiastowej interwencji:

ostry ból brzucha z towarzyszącymi wymiotami i krwawieniem lub bez nich

czarne smoliste lub krwiste stolce,

wymioty krwią lub wymioty treścią przypominającą fusy od kawy
wymaga natychmiastowego zgłoszenia się na izbę przyjęć

Przyczyny choroby:

·         Infekcja bakteryjna- Prawdopodobnie główną przyczyną choroby wrzodowej jest infekcja bakteryjna Helicobacter pylori (są przyczyną 90% wrzodów trawiennych dwunastnicy). Bakteria ta  wytwarza liczne toksyny , które powodują zapalenie i uszkodzenie błony śluzowej. Najprawdopodobniej przenosi się wraz z zanieczyszczoną żywnością, wodą a także przez kontakt z nosicielem (człowiek).
W Polsce około 70% społeczeństwa jest zakażonych Helicobacter pylori lecz nie wszyscy chorują lub zachorują na wrzód trawienny( powody nie zostały jeszcze do końca poznane).

·         nadmierne wydzielanie kwasu solnego i pepsynogenów przez żołądek

·         upośledzenie w neutralizacji kwaśnej treści w dwunastnicy

·         szybkie opróżniania żołądka (nadmierne zakwaszania dwunastnicy)

·         nadmierna reakcja gastrynowa

·         uwarunkowanie genetyczne

·         nadużywanie używek (kawa, papierosy, alkohol)

·         nadużywanie NLPZ (aspiryna, ibuprofen, naproksen) może wywołać krwawienie z przewodu pokarmowego

·         duży stres i in. czynniki psychiczne

·         bardzo rzadka przyczyna- zespół Zollingera-Ellisona w którym dochodzi na nadmiernej produkcji gastryny, hormonu zwiększającego produkcję kwasu żołądkowego.

Czynniki mogące wywołać chorobę wrzodową:

·         radioterapia

·         infekcje bakteryjne lub wirusowe

·         rozległe uszkodzenia ciała

·         oparzenia

·         terapia sterydowa

Badanie:

·         lekarskie- badanie palpacyjne( bolesność uciskową w nadbrzuszu na prawo od pępka w kierunku prawego łuku żebrowego)

·         testy na obecność bakterii Heliobacter pylori (morfologia, test oddechowy UBT,

·         badanie endoskopowe z biopsją ( od gardła do dwunastnicy z pobraniem wycinka błony śluzowej dwunastnicy)

·         gastroskopia

·         badanie radiologiczne z kontrastem

·         morfologia

·         badanie kału na obecność krwi utajonej

Leczenie

·         farmakologiczne( u osób z bakterią)- dwu tygodniowa terapia trzema lekami- 2 antybiotyki+ lek zmniejszający wydzielanie kwasu solnego. Kontrolne badania nie wcześniej niż 4 tygodnie od zakończenia leczenia.

·         Farmakologiczne u osób bez bakterii- celecoxib i rofecoxib, NLPZ(bez nadużywania)

·         Chirurgiczne- w przypadku powikłań choroby wrzodowej: perforacja wrzodu, zwężenie nie ustępujące po leczeniu zachowawczym, nawroty krwawienia z przewodu pokarmowego

Powikłania

·         krwawienie występujące u około 15% chorych( głównie przez NLPZ)

·         przedziurawienie ściany przewodu pokarmowego

·         zwężenie odźwiernika

·         niedrożność spowodowana obrzękiem, przewężeniem lub zamknięciem światła jelita we wrzodach położonych w miejscu połączenia żołądka z dwunastnicą

·         bóle migrenowe towarzyszą zaburzenia żołądkowo-jelitowe

Profilaktyka

·         spożywać często niewielkie posiłki

·         unikać spożywania pokarmów które mogą powodować ból i podrażniać błonę śluzową

·         unikać składników pokarmowych takich jak czarny pieprz, czerwona lub ostra papryka, chili, kofeina, kawa kofeinowa i bezkofeinowa, kakao, czekolada, napoje typu cola, owoce cytrusowe i ich soki, przetwory pomidorowe, mięta

·         stosować leki zobojętniające aby zneutralizować kwas żołądkowy

·         unikać stresu i używek