Błonica

Jest to ostra choroba zakaźna o różnym umiejscowieniu i przebiegu wywoływanym przez bakterię - maczugowca błonicy (Corynebacterium diphteriae)( okres wylęgania od zakażenia do wystąpienia pierwszych objawów wynosi od 2 – 6 dni).Wydzielana przez nią toksyna wywołuje objawy miejscowe, a po dostaniu się do krwi może uszkadzać każdy organ. Najczęściej powoduje uszkodzenie serca, układu nerwowego i nerek.
Większość zachorowań na błonicę przypada na miesiące jesienne i zimowe. Infekcja przenosi się drogą kropelkową w czasie kaszlu, kichania i mówienia, bądź kontaktu z bielizną chorego. Zachorować na błonicę można zarówno w wyniku kontaktu z nosicielami bez objawów, jak i chorymi z ostrym zakażeniem.
Choroba ta występuje na całym świecie i najwięcej chorych to nie szczepione dzieci poniżej 15 roku życia. Zachorowalność zwiększa się wśród ludzi biednych, mieszkających w zagęszczeniu i z utrudnionym dostępem do służby zdrowia. Objawy błonicy mogą wystąpić także u osoby z zanikającą odpornością poszczepienną, u alkoholików oraz u dzieci poniżej 5 roku życia i dorosłych powyżej 60 roku życia.

Objawy początkowe choroby:

·         Brak apetytu

·         Złe samopoczucie

·         Gorączka

·         Katar

·         Zapalenie gardła

Ostra faza choroby:

·         Przyspieszone tętno

·         Krwista wydzielina z nosa

·         Powiększone węzły chłonne szyi z jej obrzękiem

·         Chrypka

·         Świszczący oddech

·         Porażenie podniebienia

·         Zapalenie gardła, migdałków

·         Zapaść oddechowa, krążeniowa, śpiączka, śmierć (w ciężkich przypadkach)

Diagnostyka:

·         Badanie lekarskie

·         Badanie laboratoryjne ( posiew bakteryjny, badanie krwi)

Możliwe postacie błonicy:

·         Błonica gardła (diphteria pharyngitis) przebiega pod postacią anginy nieżytowej lub włóknikowej głównie u dorosłych. Jest najlżejszą postacią choroby, przebiegająca z zaczerwienieniem i obrzękiem migdałków podniebiennych. Może również dotyczyć zatok i wtedy przypomina anginę paciorkowcową (biały nalot na migdałkach, gorączka do 38ºC, złe samopoczucie, przykry, mdły zapach z ust). Nie leczona błonica może spowodować późne zespoły toksyczne w postaci zaburzeń pracy serca lub porażeń obwodowych. Gdy choroba postępuje temperatura ciała może wzrastać do 40 ⁰C i może wywołać postać toksyczną tej choroby ( brudno-szare i zielonkowate naloty w okolicy migdałków, zapach zgnilizny z ust, wilgotna skóra, bladość, powiększone węzły chłonne szyjne i podżuchwowe, może dojść do toksycznego uszkodzenia mięśnia sercowego i nagłego zatrzymania krążenia) Gdy do tych objawów dołączą się zaburzenia hematologiczne spowodowane uszkodzeniem szpiku kostnego oraz naczyń włosowatych to występuje postać hipertkosyczna błonicy.

·         Błonica krtani (laryngitis diphtherica), dławiec, krup -obecnie rzadko występuje (szczególnie niebezpieczna u dzieci). Występują tu błony rzekome wyścielające wewnętrzna powierzchnię krtani które powodują chrypkę, bezgłos lub kaszel (szczekający).W cięższych postacią może dojść do trudności w oddychaniu w wyniku zwężenia krtani.

·         Błonica nosa, ucha i skóry- występuje bardzo rzadko ma łagodny przebieg.

Przebieg choroby zależy od ciężkości infekcji. Łagodna postać choroby mija w ciągu 7 - 10 dni. Cięższa postać może trwać nawet kilka tygodni i najczęściej jest wiązana z wieloma powikłaniami (utrudnione oddychanie na skutek obrzęku szyi i porażonego nerwu przeponowego, porażenie podniebienia, mięśni gardła, gałki ocznej i kończyn, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie nerek, wątroby, żołądka)

Leczenie:

Farmakoterapia- antybiotyk i antytoksyna błonicza


Profilaktyka:

·         Szczepienia ochronne

·         Izolacja chorego

 Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych ( Dz.U.Nr 55, poz.664-2000 r.) szczepienia p/ błonicy są w Polsce obowiązkowe. Szczepieniu podlegają dzieci od 7 tyg. życia do 19 roku włącznie oraz osoby w wieku powyżej 19 lat narażone w sposób szczególny na zakażenie(osoby ze styczności z chorym na błonicę(pracownicy służby zdrowia, oraz osoby pracujące w innych zawodach, które mogą mieć styczność z osobami chorymi na błonicę, osoby wyjeżdżające do państw gdzie występują zachorowania na błonicę, osoby w wieku 20-29 lat ze wschodnich województw przygranicznych)

Szczepienia wg kalendarza szczepień

• I dawka w wieku 2 miesięcy ( 7 tyg. życia )
• II dawka w wieku 3 / 4 miesięcy,
• III dawka w wieku 5 miesięcy
• IV dawka w wieku 16-18 miesięcy

Powyższe szczepienia należy wykonać podając skojarzoną szczepionkę DTP przeciwko D-błonicy, T- tężcowi i P -krztuścowi. Odstępy między poszczególnymi dawkami szczepionki powinny wynosić 6 tyg.
Przeciwwskazania do szczepień p/ błonicy;

• choroba w okresie ostrym przebiegająca z gorączką lub z zaburzeniami układowymi, choroby przewlekłe w okresie zaostrzeń
• uczulenie na składniki szczepionki
• wystąpienie nadmiernych reakcji poszczepiennych po uprzednich szczepieniach