Gruźlica (łac. tuberculosis)

Gruźlica jest chorobą zakaźną  i epidemiologiczną wywołują ją prątki kwasooporne z  grupy Mycobacterium  tuberculosis complex. Można się nią zarazić od chorej osoby, odkrztuszającej plwocinę w raz z prątkami gruźlicy. Pośrednio można się też zarazić od rzeczy należącej do chorej osoby np. bielizny , jedzenia, szczoteczki do zębów itd.  Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową ( kichanie , kropelki śliny) lub wziewną gdy zaschnięta plwocina z prątkami gruźlicy unosi się wraz z pyłem, kurzem w powietrzu ( w takim stanie prątki zachowują swą zjadliwość przez kilka miesięcy). Początkowo objawy gruźlicy są bardzo powolne i bezobjawowe. W miarę postępu czasu może pojawić się ogólne osłabienie, stany podgorączkowe, brak apetytu, poty, kaszel (początkowo suchy, później wilgotny)a także krwioplucie. 

Ogólnie można ją podzielić na:

·         Gruźlicę płuc-dotyczącą tkanki płucnej

·         Gruźlicę pozapłucną –dotyczącą wszystkich innych miejsc ciała z izolowaną gruźlicą opłucnej i izolowaną gruźlicą węzłów chłonnych śródpiersia.

Ze względu na  stopień objawów wyróżniamy :

·         Postać lekką- gruźlica węzłów chłonnych, Wysiękowe zapalenie opłucnej, gruźlica kości i stawów (prócz kręgosłupa), gruźlica układu moczowo-płciowego.

·         Postać ciężką- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, prosówka gruźlicza, zapalenie otrzewnej, zapalenie osierdzia, gruźlica kręgosłupa, zapalenie opłucnej(obustronne), gruźlica nadnerczy, gruźlica jelit.

W celach diagnostycznych wykonuje się RTG klatki piersiowej. W badaniach dodatkowych można stwierdzić- leukocytozę, niedokrwistość, wzrost OB

Leczenie- stosuje się leki przeciwprątkowe- tuberkulostatyki. Leczenie jest długotrwałe i sprzężone z dużą ilością leków doustnych jakie musi przyjmować chory. Równocześnie stosuje się kilka leków o różnym składzie chemicznym. Podczas wczesnych objawów gruźlicy farmakoterapie stosuje się co najmniej przez półtora roku. Leczenie prowadzone jest ambulatoryjne pod kontrolą poradni przeciw gruźliczej. Wskazane jest wielomiesięczne leczenie klimatyczne prowadzone w sanatoriach przeciwgruźliczych. Niektóre postacie przewlekłej gruźlicy i odczyny włókniste pogruźlicze można leczyć chirurgicznie.

Osoby szczególnie narażone na zachorowanie:

·         Osoby chore na HIV

·         Osoby mające kontakt z chorymi  u których prątki gruźlicy były wykryte metodą rozmazu.

·         Osoby ze zmianami w płucach widocznymi w RTG klatki piersiowej

·         Alkoholicy i narkomani

·         Bezdomni

·         Osoby chore przewlekle: cukrzyca, nowotwory, przewlekła niewydolność wątroby ,nerek, serca, niedobory odporności

·         Imigranci z terenów o dużej zachorowalności na gruźlicę.

Szczepieniu przeciwko gruźlicy (BCG)w Polsce poddawane są obowiązkowo dzieci i młodzież oraz osoby dorosłe szczególnie narażone na  zakażenie.Szybka diagnostyka i leczenie chorych na gruźlicę zmniejsza ryzyko zakażeń. Leczenie ambulatoryjne zmniejsza ryzyko zakażeń na oddziałach szpitalnych w których to chorzy i personel mają powtarzający się kontakt z prątkiem gruźlicy.  W celach zapobiegawczych należy dbać o dobrą wentylację pomieszczeń, stosować lampy ultrafioletowe oraz indywidualnie nosić maski ochronne .