Wysiękowe zapalenie opłucnej (łac. pleuritis exudativa)

Opłucna to błona wyścielająca płuco ( opłucna płucna) i wewnętrzną powierzchnię klatki piersiowej i przepony ( opłucna ścienna). Pomiędzy tymi warstwami istnieje ciśnienie, jednakże dużo niższe od atmosferycznego, aby płuco mogło się swobodnie rozprężać podczas wdechu.

Wysięki w jamie opłucnej powstają na skutek stanu zapalnego na podłożu różnych chorób dróg oddechowych i pokarmowych. Suche zapalenie opłucnej objawia się wysoką gorączką, kaszlem , potami, kłuciem w klatce piersiowej podczas oddychania i kaszlu. Ból ustępuje wskutek nagromadzenia się płynu w opłucnej co uniemożliwia dalsze tarcie o siebie warstw opłucnej.

Efektem dużego wysięku jest duszność na skutek uciśnięcia przez płyn surowiczy znajdujący się w opłucnej płuca i  zaburzenia krążenia.

W lecznictwie stosuje się leczenie zachowawcze( gdy płynu w opłucnej jeszcze nie jest za dużo), ćwiczenia oddechowe, odpowiednie pozycje drenażowe ćwiczenia ogólno usprawniające, fizykoterapię ( inhalacje, po przebytym zapaleniu opłucnej może być zastosowana diatermia krótkofalowa, diatermia mikrofalowa, lampa sollux z czerwonym filtrem) .

 Gdy jama opłucnej jest w znacznym stopniu zapełniona płynem stosuje się nakłucie opłucnej i odessanie wydzieliny. Dotyczy to następujących przypadków: narastająca duszność, wystąpienie sinicy, tachykardia, poziom płynu sięgający do III żebra.

W okresie utrzymywania się gorączki i wysięku w opłucnej chory pozostaję w łóżku.

 Do chorób najczęściej wywołujących wysiękowe zapalenie opłucnej zaliczamy:

·         Zapalenie płuc

·         Nowotwory o charakterze przerzutowym ( rak płuca, piersi, chłonniak, nowotwory układu moczowo-płciowego, nowotwory przewodu pokarmowego)

·         Zatorowość płucną

·         Gruźlica

·         Reumatoidalne zapalenie stawów

·         Inne przyczyny ( zespół Dresslera, sarkoidoza, zapalenie trzustki, zapalenie wątroby, zespół Meigsa, zakażenia)

                Wysięk w jamie opłucnej spowodowany bakteryjnym zapaleniem płuc występuje u ok. 30 % chorych. Możliwym powikłaniem  wysięku przy bakteryjnym zapaleniu płuc jest ropniak opłucnej.

Diagnostykę przeprowadza się za pomocą badań obrazowych: TK, USG,RTG oraz badań laboratoryjnych: badanie płynu opłucnowego.

W leczeniu stosuje się antybiotykoterapię ( tylko w przypadku wysięku bez powikłań), drenaż jamy opłucnej, doopłucnowe podawanie leków fibrynolitycznych bądź leczenie operacyjne (w przypadku nieskuteczności antybiotyków i drenażu opłucnej).

                W przypadku osoby chorej na nowotwór objawami mogącymi sugerować zapalenie opłucnej jest nadmierna duszność spowodowana osunięciem przepony na skutek znajdującego się w płucu płynu. Zmniejszeniu ulega płuco z wysiękiem, a także na skutek ucisku przemieszcza się śródpiersie. Dodatkowymi objawami może być kaszel i ból klatki piersiowej spowodowany najczęściej przez nowotwór.